Martin van den Berg

‘Leerlingen vaker motiveren door ze werk te bieden’

“Het tegengaan van voortijdige uitval moet voor alle scholen corebusiness zijn. Als een school veel voortijdig schoolverlaters heeft, dan mag je die daar best op aanspreken. Het voorkomen daarvan hoort gewoon bij het gewone werk, hoe lastig het soms ook is. Daarom sturen we als stuurgroep Naar de Juiste Plek ook niet zo op projecten binnen de scholen, maar veel meer op de kwetsbare overgangen, dus van de ene school naar de andere.”

Onderwijsbestuurder Martin van den Berg (Christiaan Huygens College) is er duidelijk over. Voortijdig uitval zal nooit helemaal verdwijnen, maar de leerlingen in vmbo, praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs verdienen wel extra aandacht. “Een van onze successen is toch de inzet van doorstroomcoaches die ervoor zorgen dat de leerlingen worden meegenomen naar het mbo. Er mag geen gat ontstaan waarin de leerlingen zich niet aanmelden. En we mogen de leerlingen ook niet over het hekje naar het mbo zetten onder het motto ‘veel succes ermee’. Daarmee veroorzaken wij als vmbo deels de uitval in het mbo, omdat wij ze dan onvoldoende voorbereiden. Die doorstroomcoaches van vmbo en mbo begeleiden een betere overgang. Dus wij steken de energie met name in die kwetsbare overgangen en dat werpt vruchten af.”

Leukste open dag

Het lukt niet altijd natuurlijk, voegt hij er wel aan toe. “Soms ook omdat van thuis uit wordt gezegd: ga jij maar gewoon dit doen. En dat blijkt het dan niet te zijn. Soms ook omdat leerlingen toch kiezen voor de mbo-school met de leukste open dag. En dan blijkt na een maand dat die leuke dag niet helemaal het juiste beeld van de opleiding gaf. Dan stappen ze over naar iets dat ze ook wel leuk vinden en dat is het dan vaak ook weer niet.” Met begeleiding en een warme overdracht kun je dat niet altijd voorkomen.

Een andere belangrijke uitval-oorzaak is dat sommige jongeren niet kunnen of willen leren in een schoolsituatie. Van den Berg: “Als dat zo is, moeten we ervoor zorgen dat ze kunnen leren op de werkplek. Ons Nederlands bestel is daar nog onvoldoende op ingericht. Wij zien nu – door de enorme personeelsbehoefte bij de bedrijven – weer een toename van wat wij dan de ‘groenpluk’ noemen, dus het wegplukken van ongediplomeerde leerlingen. Je ziet dat bedrijven leerlingen vaak binnenhalen met de intentie om ze toch hun diploma te laten halen. Maar in de praktijk lopen die leerlingen vaak leerachterstanden op. Ze denken dan: ach, zonder diploma gaat het werken ook goed. Terwijl ze daar later misschien spijt van krijgen.”

Groenpluk omarmen

“Ik denk dat we die groenpluk misschien wat meer moeten omarmen. Bedrijven en scholen kunnen in een beter samenspel bekijken hoe we die leerlingen wél een diploma kunnen laten behalen. Ik denk dat het ook voor jongeren die liever met hun handen werken een oplossing kan zijn.” Zeker voor leerlingen uit het praktijkonderwijs, het voortgezet speciaal onderwijs en de entree-opleidingen zou een zwaarder accent op werken voordeel kunnen opleveren, stelt Van den Berg.

“We moeten er als scholen beter in slagen verbinding te maken tussen de arbeidsmarkt en die wat kwetsbaarder jongeren. We kunnen leerlingen vaker motiveren door ze werk te bieden. Als iemand nou helemaal op zijn plek zit in een bedrijf, bijvoorbeeld het bedrijf van zijn vader, waarom blijven we dan benadrukken dat hij een schoolverlater is. Albert Einstein was ook een voortijdig schoolverlater, die paste ook niet in een schoolstramien, maar met enig gevoel voor understatement zou je kunnen zeggen dat hij later toch redelijk succesvol is geworden.”

In de regio zijn er vaak al goede contacten tussen de betreffende scholen en bedrijven, in de stad ligt dat wat moeilijker, zegt hij. “Daarom zijn we erg blij met de samenwerking met MKB Eindhoven, als georganiseerd bedrijfsleven. Via hen en ook via de beroepenmarkten, waarbij ze ons ondersteunen, komen we makkelijker in contact met bedrijven. Dat is heel waardevol, want op die manier kunnen we onze leerlingen meer mogelijkheden bieden voor vormen van praktijkleren.”