Met 'De Netwerker' naar de juiste plek

De laatste nieuwsbrief van 2024 is een themanummer. In deze Netwerker vind je de inzichten van het symposium Samen Sterk; Jongeren op de juiste plek van 28 november.
Hier vertelden jongeren Michael en Isa zélf hoe zij via een omweg het pad terugvonden naar de juiste plek. Verder waren er verschillende sprekers van wie de presentaties hieronder te downloaden zijn. Presentaties waarin sprekers regelmatig verwijzen naar aanvullende websites en onderzoeken. Al deze praktische kennis kun je morgen toepassen in jouw begeleiding van jongeren naar de juiste plek. Dus lees snel verder!

Begeleiders zien Michael (16) en Isa (18) bij schooluitval

Naar de juiste plek draait om jongeren. Michael (16) en Isa (18) waren dan ook eregasten op het symposium. Zij vertelden hoe zij met vallen en opstaan weer op het pad naar de juiste leer- en werkplek terechtkwamen. Ook Léon Berkers en Ben van Sambeek kwamen aan het woord. Zij begeleiden Michael en Isa vanuit school en werk. Onder leiding van dagvoorzitter Ronnie Overgoor bespraken zij samen de succesfactoren voor het vinden van de juiste plek.
Michael (16) vertelde dat hij op het vmbo vaak buikpijn had. Toen hij doubleerde in mavo 3 en zijn cijfers nog niet omhooggingen, kreeg hij nog meer last van buikpijn. Daardoor kwam hij steeds meer thuis te zitten. “De hobbel om naar school te gaan wordt dan steeds groter.”

>> Lees de inspirerende reis van Michael, Isa en hun begeleiders

Ode aan verbinding: "Investeer in de relatie met jongeren"

Amin Asad komt letterlijk en figuurlijk van ver; zijn ouders ontvluchtten Irak. In 2021 werd hij in Nederland docent van het jaar. Hij ziet grote dingen ontstaan in lessen of contactmomenten. “De succesformule? Verbinding. Dat is het fundament om samen te leven. Bovendien is in het onderwijs relatie voorwaardelijk voor prestatie. Daarom investeer in de relatie met jongeren. Minder oog voor elkaar maakt schuwe studenten.”
Asad noemt zichzelf wereldverbeteraar op microniveau. Hij gaf een oefening mee om bij je passie uit te komen. Ten eerste bedenk waar je blij van wordt. Dan bekijk je waar je goed in bent (kwaliteiten). Als derde noteer je wat jou drijft. Dus wat heb je nodig om je dag/werk leuk te vinden. Bedenk in de overlap van deze drie antwoorden een slagzin of quote en ga daar mee aan de slag. De oefening is (bijvoorbeeld wekelijks) ook met studenten te doen.

STORM brengt leerling met sombere gedachten eerder in beeld

De eerste ervaringen met de STORM-aanpak op middelbare scholen in Eindhoven-Kempenland zijn positief. STORM (Strong Teens and Resilient Minds) probeert suïcide en ernstige depressie onder jongeren te voorkomen. Met de aanpak leren jonge mensen praten over sombere gedachten. “Die mogen er zijn”, benadrukte Linda Graber nog maar eens. Zij is trajectbegeleider bij Regionaal Samenwerkingsverband voor Passend Voortgezet Onderwijs (RSV PVO) Eindhoven-Kempenland.

Leerlingen geven aan dat ze zich door STORM en de bijbehorende lessen mental health gezien en gehoord voelen. Ook weten ze beter aan wie ze hulp kunnen vragen. Verder koppelen ouders terug dat ze het fijn vinden dat dergelijke lessen er zijn. Mentoren ervaren de Gatekeeperstraining als heftig, maar nuttig. Ze durven hierdoor het gesprek met leerlingen gemakkelijker aan te gaan. Ook herkennen ze signalen bij leerlingen eerder. “Op één school zijn er door STORM al drie leerlingen uitgepikt die eerder nog niet in beeld waren.”

Scholen voor voortgezet onderwijs van Eindhoven-Kempenland startten dit schooljaar met STORM. Samenwerkingsverband Helmond-Peelland zet STORM al langer in. In 2026 start praktijkonderwijs (pro) en voortgezet speciaal onderwijs (vso) en in een later stadium het middelbaar beroepsonderwijs (mbo).

>> Lees de presentatie over de STORM-aanpak
>> Lees het uitgebreide interview met Linda Graber over STORM uit de vorige Netwerker

Arbeidsmarkt meenemen in studiekeuze maakt gelukkiger

Volgens Jessie Vossen van het UWV worden jongeren gelukkiger als ze bij hun studiekeuze arbeidsmarktinformatie meenemen. Hierdoor krijgen ze minder vaak spijt van hun opleiding. De arbeidsmarktadviseur Zuidoost-Brabant en Helmond-De Peel, pleit ervoor dat leerlingen bij het kiezen van vervolgonderwijs niet alleen afgaan op wat ze leuk vinden en waar ze goed in zijn, maar ook kijken naar de arbeidsmarktpositie van een beroep. Het UWV vindt het daarom belangrijk dat decanen en mentoren in gesprek gaan met leerlingen over het belang van een leuke baan in combinatie met de arbeidsmarktpositie.

Wanneer levert een studierichting een goede arbeidsmarktpositie op? Dat is als je daarna met een hoger startsalaris begint. En daarbij meer kans maakt op een ‘grote’ vaste baan, in plaats van repeterend flexwerk met weinig uren. Meest kansrijk in het mbo zijn nu de studierichtingen beroeps begeleidende leerweg (bbl) techniek en zorg. Bbl-varianten blijken meer kansrijk dan de beroeps opleidende leerwegen (bol).
Werkgevers vragen steeds meer naar interpersoonlijke vaardigheden. Dat zijn vaardigheden die je inzet in de communicatie met anderen. Denk aan samenwerken, klantgerichtheid, probleemoplossend vermogen en aanpassingsvermogen. Het worden ook wel soft skills genoemd.
Werkgevers hebben te maken met krapte op de arbeidsmarkt. Ze plaatsen de meeste vacatureteksten op social media en hun eigen website. Ook zoeken ze via eigen personeel en relaties naar nieuwe mensen.

>> Altijd actueel en per regio: www.werk.nl/arbeidsmarktinformatie
>> Lees de presentatie van het UWV over arbeidsmarktperspectief

Wet van school naar duurzaam werk: "maak inhoud leidend"

Tweede Kamer gaat en op 1 januari 2026 in werking treedt. Ter voorbereiding kunnen regio’s volgend jaar alvast met benchmarkregio’s data vergelijken en uitwisselen. De wet (en bijbehorende regeling) duurt van 2026 tot en met 2029 en is een vervolg op de lopende regeling regionale aanpak voortijdig schoolverlaten (vsv) 2020 - 2024.
Op het symposium lichtte Ypkje Grimm de nieuwe wet- en regelgeving uitgebreid toe. Zij is projectleider bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en assisteert regio's bij het opstellen van programma's om vsv te voorkomen en jongeren aan het werk te helpen. Grimm benadrukte aan de samenwerkingspartners om bij het werken met de nieuwe wet de inhoud leidend te maken (met als basis de regionale analyse). Dat wil zeggen: ga niet alleen maar uit van de geldstromen/de belangen van de eigen organisatie.

>> Lees verder over het wetsvoorstel
>> Lees de presentatie van het wetsvoorstel

Vroeg in opleiding actie ondernemen om uitval te voorkomen

Irene Eegdeman promoveerde op een onderzoek naar uitval in het mbo. Ze heeft ervaring als docent op het mbo en ze vroeg zich af of uitval te voorspellen en voorkomen is naar aanleiding van algoritmes. Op het symposium zette ze de resultaten van haar onderzoek op een rij. Een opvallende voorspeller voor wel of niet uitvallen tijdens de studie blijkt de hoogte van het studentnummer. Hoe later je je aanmeldt voor een opleiding op het mbo hoe hoger je studentnummer en hoe groter de kans dat je uitvalt. Verder blijkt dat studenten die uitvallen minder goed weten waar ze aan beginnen. Ook is 18 jaar worden een cruciaal moment en vormt een risico om uit te vallen. In week 2 en 3 van de opleiding is er al verschil in motivatie tussen succesvolle studenten en (latere) uitvallers.
Eegdeman pleit voor vroege actie; wacht daarmee zeker niet tot na periode 1. Ze heeft nog meer aanbevelingen, zoals zorg voor goede registratie (data). Zorg ervoor dat studenten er snel achterkomen waar ze aan begonnen zijn. En realiseer je dat ieders (positieve) houding bijdraagt aan studiesucces. Dat geldt dus niet alleen voor docenten, maar bijvoorbeeld ook voor managers, conciërges en beveiligers van school.